ادات استدراککلمه افاده کننده تدارک و جبران جمله پیشین در افاده تمام مقصود را ادات استدراک گویند. ۱ - تعریف«استدراک» جبران کردن و تدارک دیدن است، و در ادبیات ، نوعی تدارک و نوعی اضراب از جمله پیشین را گویند؛ به عبارت دیگر، رفع توهم از جمله پیشین با یکی از ادوات استدراک است. به ادات مفید این معنا «ادات استدراک» گویند. ۲ - نمونه بارز ادات استدراکدر فارسی معمولا این وظیفه بر عهده واژه‌های «اما» یا «ولی» نهاده شده است. در عربی «لکن» (بدون تشدید ) نمونه بارز ادات استدراک است که در قرآن آمده است. «لکن» حرف ابتدا، غیرعامل و فقط مفید استدراک است که در این صورت، حرف عطف نیست؛ چون معمولا پس از حرف عطف می‌آید؛ مانند: (ولکن کانوا هم الظالمین)؛ «بلکه خود ستمکار بودند». ۲.۱ - نقش حکم بعد از لکنهمچنین «لکن» (با تشدید نون) از ادات استدراک است که اسم را نصب، و خبر را رفع می‌دهد. حکم پس از «لکن» با حکم ماقبل آن مخالف است؛ مانند: (… وما کفر سلیمان ولکن الشیاطین کفروا …)؛ «و سلیمان کفر نورزید لیکن آن شیطان (صفت)ها به کفر گراییدند». ۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «ادات استدراک». رده‌های این صفحه : ادات قرآن
|